میرزا علی اصغر پاکدامن

پدر من علی اصغر پاکدامن شرح زندگی خودش را در نامه ای به وزارت کشور برای ایجاد شورای محلی یوسف آباد در سال ۱۳۰۰ ارسال داشته چنین تعریف کرده بود:
که اخیرا (چند ماه پیش به صورت اتفاقی در میان نامه ها و اسناد خانوادگی که من نگاه می کردم به دستم رسید و تا آن تاریخ از سابقه کاری ایشان به طور دقیق بی اطلاع بودیم)
در پیش نویس نامه ای که ایشان ارسال داشته کاملا روشن کرده است که در تاریخ تولدش که در سال ۱۲۷۵ یا ۱۲۷۴ شمسی بوده است در زمان بعد از کودکی وارد مدرسه آلیانس فرانسه که در همدان وجود داشته وارد شده و دیپلم خود را در آن مدرسه گرفته است و در سال هزار و دویست فلان که ایران در فشار حملات روسها در زمان جنگ جهانی و … بود همراه گروهی که بعدها به نام مهاجران معروف شدند از راه عراق به استانبول مهاجرت کردند و مدتی در آنجا مستقر بودند و در این مدت ایشان همراه برادرشان محمد حسن پاکدامن و عده ای دیگر که آقای سید درخشان مدتی در استانبول مستقر بودند. که جز مهاجرین آن زمان بودند در مهاجرت بودند ایشان به همراه آقای محمد حسن پاکدامن و آقای درخشان بعد از مهاجرت به ایران بازگشتند و ایشان بلافاصله با دانستن زبان های فرانسه، ترکی، فارسی در سمت های مختلف اداری و رسیدگی به حساب های مختلف که از کارهای بدان دلیل لقب میرزا علی اصغر را هم داشتند در کردستان مشغول به خدمت می شوند و متصدی انبارهای توتون و تنباکو در ادارات مالیه که سرپرستی دخانیات را به عهده داشتند می شوند.

بدین ترتیب سالهای اولیه مراجعت به ایران ایشان بعد از مهاجرت سال فلان در کردستان و غرب ایران در شهرهای مختلف آن منطقه می گذرد. در سال ۱۳۰۳ ایشان از کردستان تقاضای انتقال به تهران به علت بیماری می نمایند و در وزارت مالیه آن زمان با دانستن زبان فرانسوی و ترکی و فارسی و کردی در تهران در یکی از انشعابات سازمان وزارت مالیه که تحت نظر آقای دکتر میلسبو مشغول به کار می شوند و رسیدگی به حسابهای مالیاتی درآمدهای مختلف هر یک از ادارات و … و درآمدهای مالیاتی مسئولیت درآمدهای وزارتخانه های امور خارجه و وزارت فرهنگ یا آموزش آن زمان که در عین حال عملیات که از سال ۱۳۰۳ در قسمت وزارت فواید عامه به کارهای مربوط به شروع مطالعات برای برقراری صندوق دریافتی عوارض از قند و شکر و چای برای ساختمان راه آهن مامور می شوند.
ماموریت ایشان در وزارت فواید عامه در رسیدگی و همکاری این تاسیسات که مربوط به راه آهن میشد شروع یا تامین اعتبارات راه آهن بود در زمان آقای دکتر میرس در خدمت ایشان انجام می گرفته پس از اتمام خدمت دکتر میرسفور در سال ۱۳۰۶ ایشان از وزارت دارایی به وزارت فواید عامه و منتقل به فعالیتهای قسمت شروع فعالیتهای راه آهن منتقل می گردند و باز در سال ۱۳۰۶ ایشان دوباره از فواید عامه منتقل می شوند و در اداره راه آهن که در آن زمان شروع شد مسئول کارها و خدمات تشکیلات اداری و تشکیلات مختلف فعالیتهای که مربوط میشد به شروع کارها می شوند.

شروع فعالیت علی اصغر پاکدامن در راه آهن

سالهای ۱۳۰۶ تا ۱۳۱۰ ادارات راه آهن چندین بار نام عوض کردند و مدتی به صورت امانی با قراردادهای آمریکایی هولمن و هیلمن و یک گروه پیمانکار آلمانی عملیات نقشه برداری از قسمتهای مختلف در آن زمان آغاز شد و شرکت های آمریکایی قسمت های جنوبی که از بندر ورشور تا منطقه کوهستانی اندیمشک در برنامه داشتند و گروه آلمانی نقشه برداری منطقه شمال از ساری تا منطقه شاهی تا کنار قسمت کوهستانی را انجام میدادند.
پس از اینکه مسیر انتخاب شده بود به طور کلی که از این منطقه کوهستانی کدوک و از شمال عبور می کند و از گرمسار به تهران و از تهران به سمت منطقه اراک ادامه پیدا کند تاعملیات توسط آلمانها و گروه نقشه برداری آلمانی انجام میشد و گروه جنوبی هم قرار بود که از همین مسیری که ساخته شده بود از دورود به اندیمشک و مناطق مختلف کوهستانی عبور کند و از دشت بوتستان به بنادر خرمشهر و یا بندری که بعدا به نام بندر شاپور معروف شد تمام نمایند.
ساختمان راه آهن در ابتدا اقدام به تبعیت نقشه برداری و شروع کارها به صورت قراردادی و پیمانکاری و استخدام آقای هولمن آمریکایی و گروه آلمانی انجام شد ولی پس از مدتی یعنی در سال ۱۳۰۶ که کلنگ شروع عملیات ساختمانی راه آهن در محلی که فعلا ساختمان ایستگاه راه آهن تهران توسط رضا شاه پهلوی به زمین زده شد و در جنوب و شمال کارهای اجرایی به همراه شد پس از مدتی در دو یا سه سال بعد رسیدگی به کارها به این نتیجه رسیدند که از اجرای کارهای به صورت امانی و با استخدام آقای هولمن آمریکایی و آلمانها صرف نظر کنند و کار را به صورت مناقصه و پیمانی به خود این آقایان و با شرکتی که این آقایان تشکیل مید هند ارجاع دهند. بنابراین با احکامی که الان برای تحویل گرفتن کارهای شمال از آلمانها و در جنوب هست که بر عهده آقای ؟؟؟ انجام میدادند و زیر نظرشان بود انجام می شود و آقایان هولمن و آلمانها به صورت پیمانکار قرار داد قبول می کنند و شروع به کار می کنند. بنابراین خود این آقایان پیمانکاران ایرانی جدید التاسیس، پیمانکارانی که پس از اعزام دانشجویان که به اعزام گروهی از محل اعتبارات قند و شکر و چای که عوارض قند و شکر و چای مربوط به راه آهن به کشورهای فرانسه ، بلژیک و آلمان اعزام شده بودند و مراجعت کرده بودند به تازگی شرکت هایی تشکیل دادند و قطعات راه های قطعاتی از راه آهن که بین این نقشه برداری آماده داشت و در قسمت جنوب و شمال بود این پیمانکاران به صورت پیمانکاران دست دوم از آقایان نقاط کار آمریکایی و آلمانی گرفتند و در مرحله دوم توسط این پیمانکاران که اغلب تحصیل کرده های جدید ایرانی بودند که از خارج آمده بودند زیر نظر پیمانکار اصلی ادامه بدهند.
بدین ترتیب کار ادامه پیدا می کرد تا سال ۱۳۱۰ تشکیلات راه آهن زیر نظر گرفته شد و در آن تغییراتی صورت گرفت تا کار پیمانی که آقایان انجام میدادند دوباره قسمت مهم آن به صورت امانی تا مدتی زیر نظر گرفته شد و کارهای آقایان انجام داده بودند از آنها تحویل گرفتند ولی چون به هر حال پیشرفت کارها مطابق برنامه های شخص دولت آنچنان که معلوم کرده بود پیشرفت نداشت بنابراین در صدد و جستجوی راه حلی شدند که تشکیلات اجرایی و عملیات اجرایی پیمانکاران متعهد بین المللی انجام گیرد به طریقی که تحت نظر یک مهندس و یا بنگاه شناخته شده مهندسی مشاور و ساختمانی باشد انجام گیرد.
در این زمینه آقای دکتر بیلس فور تا زمان ۱۳۰۶ وی پیمانکار آمریکایی و آلمانی را معرفی کرده بود و همچنین گروهی را که از نظر نقشه برداری شروع به کار کردند یه مقداری این طور که در نوشته های مخبر الدوله هدایت که در آن زمان نخست وزیر ایران شده بود و وقتی دکتر مینس فو قرار دادش تمام شد شخصا عهده دار وظایف ایشان شده بود و زیر نظر ایشان انجام می گرفت بیشتر اعتقادش اجرای کارها به صورت امانی و یا نظارت که به همان صورت انجام میشد داشت اما چون در عمل بر خورد با مشکلات اداری از نظر تشکیلات و از نظر تمام مسائل مختلفی که تعهدات اعتباری و خرید ماشین آلات و برنامه ریزی امور تا زمان اتمام ساختمان راه آهن و بهره گیری از آن در تمام طول خط انجام شود بود در سال ۱۳۱۰ یا ۱۳۱۱ تشیکلات راه آهن با تبدیل به اداره دیگری در آن سال شد که احکام مربوطه به آن در آن زمان در حکمی که توسط آقای علی اصغر پاکدامن گرفته در وزارت اداره و شوارح و مدیریت کارهای اداری و برنامه ریزی اداری راه آهن و برنامه های مختلف به عهده ایشان گذارده شده بود.
در آن زمان آقای هدایت طبق نوشته های خودش در کتاب خطرات زیاد موافق که کار به صورت جامع در اختیار دستگاه وقت گذارده شود که تعهد قطعی برای تمام تشکیلات و ساختمان و برنامه ریزی کل کار در اختیار بگیرد نبود گروهی دیگری که از طرف دولت وقت یعنی خود آقای هدایت که خود رئیس دولت بود به هر صورت که آقای دیگری علی منصور بود در جستجوی پیمانکار که بتواند به صورت پیمانکار بزرگ که به طور جامع مسئولیت ها را به عهده بگیرد به این نتیجه رسیدند که در سال ۱۳۱۰ یا ۱۳۱۱ گروهی که سابقه کارهای ساختمانی بزرگ در ترکیه داشته و بنادر و راه آهن در ترکیه ساخته بود با این گروه خود را برای اجرای کار معرفی کند یا دعوتش می کنند و این گروه با توجه به کارهای انجام شده به صورت امانی و قراردادهای متناوب با پیمانکاران انجام شده بود و رسیدگی به نقشه برداری هایی که تا آن زمان انجام شده بود و باقی مانده کارها پیشنهاد ساختمان و تمام کردن خط سراسری از بندر گز به بندر شاپور یا معمره را در مدت ۸ سال تقبل می کند به طوریکه خط آهن شمال به تهران و از آنجا به اراک را در آنجا در تاریخ سال ۱۳۱۴ به بهره برداری برسانند و تمام خط جنوب به شمال را در سال ۱۳۱۸ بهره برداری برسانند با دادن برنامه های تکمیلی خرید برای کلیه وسایل ساختمان ایستگاه های بهداری و بهداشت در طول مسیر.
بدین ترتیب قراردادی با این شرکت که به نام کاندون کانسایس و ساکسیل که دو نفر مهندس موسس این دستگاه بودند کار زیر نظر این دو نفر انجام شد بعد از انعقاد قرار داد و بلافاصله این شرکت کمپانی های بین المللی با صلاحیت شناخته شده و داخلی را دعوت کرد و همچنین شرکت هایی که در ابتدا با استفاده از مهندسان ایرانی که تازه از اروپا بازگشته بودند شروع به کار کرده بودند، کار به قطعات تقسیم شد و کار با برنامه ریزی و به سرعت زیر نظر مهندسان و گروه کانساکس شروع به کار کرد.
در این زمان خوب است یاد آوری شود که در سال ۱۳۰۰ که برای اولین بار کارهای ساختمانی و قبل از آن و سالهای مختلفی که ساختمان راه آهن به طرق مختلف مطرح بوده و همچنین راه حل های مختلفی داده شده بوده که چگونه انجام گیرد کتابهایی متعدد نوشته شده که صحبت هایی رو که من کردم به صورت جدول تاریخ بندی شده و مسئولانی که در این زمان بودند و نمونه های کارهای اداری و نامه هایی که آن زمان انجام شده و تمام تعداد زیادی از قوانین که از زمان شروع ساختمان راه آهن تا ۱۳۱۷ که تمام به خط سراسری اتصال پیدا کرده است.

درقسمت احداث راه آهن به شرح مفصل فعالیت های پدرم خواهم پرداخت